Ο εθνικός ευεργέτης Απόστολος Αρσάκης
Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Ιστορία της Βορείου Ηπείρου (Μέρος 10-ο)
Αφότου το έθνος απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό, η συμβολή διακεκριμένων τέκνων της Βορείου Ηπείρου που ήκμασαν στο εξωτερικό οικονομικά, ήταν καθοριστικής σημασίας στην κοινωνική και οικονομική ανασυγκρότησή του. Στήριξαν ζωτικά με την οικονομική τους αυτοδυναμία την δημιουργία καίριων αναπτυξιακών υποδομών και αποτύπωσαν αδρά με τις γενναίες δωρεές - ευεργεσίες την σφραγίδα τους, στην δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους. Σχολεία, εκπαιδευτήρια, θέατρα, δρόμοι, γέφυρες, όπως τα Αρσάκεια εκπαιδευτήρια, η Ζωσιμαία Ακαδημία, το Εθνικό Αστεροσκοπείο, η Ακαδημία Αθηνών, το Ζάππειο Μέγαρο, η Εθνική Βιβλιοθήκη, το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και άλλες σπουδαίες εθνικές υποδομές, πάνω στις οποίες στηρίχτηκε το απελεύθερο κράτος για να ανασυγκροτηθεί, ήραν την δημιουργία τους, στους μεγάλους εθνικούς ευεργέτες της Ηπείρου. Από την τιμημένη γη της Ηπείρου λοιπόν ήλκαν την καταγωγή τους οι εθνικοί ευεργέτες Μιχαήλ Τοσίτσας, Γ. Αβέρωφ, Ζωσιμάδες, αδελφοί Ριζάρη, Γ. Χατζηκώστας, Ι. Δόμπολης, Ν. Στουρνάρας από το νότιο τμήμα καθώς και Χρ. Ζωγράφος (Κεστοράτι Αργυροκάστρου), Γιώργος και Σίμων Σίνας (Μοσχόπολη), Αναστάσιος Αβραμίδης, Δημ. Τοσίτσας, Ι. Μπάγκος, Γ. Αδάμ (Κορυτσά), από τα Βόρειο Ήπειρο.
Εξάλλου την γιγάντια εθνική προσφορά των εθνικών ευεργετών της Βορείου Ηπείρου, επιστρατεύουν οι Βορειοηπειρώτες αντιπρόσωποι των περιοχών Μοσχοπόλεως, Κορυτσάς, Βιγλίτσης και Κολωνίας, σε υπόμνημά τους στην πρεσβευτική διάσκεψη του Λονδίνου το 1913, για να τεκμηριώσουν την ελληνικότητα της Βορείου Ηπείρου. Αναφέρουν ενδεικτικά στο υπόμνημά τους προς την συνδιάσκεψη «Τι το εξανάγκασαν λοιπόν τους άνδρας τούτους, πλουτίσαντας εν τη ξένη ένθα πάντα άλλον αέρα ανέπνευσαν η ελληνικόν, τι το εξανάγκασαν λέγομεν τους ανθρώπους τούτους, να κληροδοτήσωσι την περιουσίαν αυτών προς όφελος των ελληνικών σχολείων και καταστημάτων, ουδέν άλλον η συναίσθησις της ελληνικής αυτών καταγωγής, το ελληνικό, εθνικόν αυτών πνεύμα και αι ελληνικαί αυτών παραδόσεις, παν ότι δηλαδή ως είπομεν ανωτέρω συνιστά τον εθνικόν ημών χαρακτήρα».
Κορυφαίος εξ αυτών των σπουδαίων ευεργετών στο φάσμα της εθνικής παιδείας, ο Απόστολος Αρσάκης, ο εμπνευστής των γνωστών μας Αρσάκειων – Τοσίτσειων Σχολείων. Ο Αρσάκης αφού γνώρισε μια απροσέγγιστη ακμή, οικονομική και πολιτική αναγνώριση στη Ρουμανία, αφιέρωσε μεγάλο μέρος της περιουσίας του, καθώς και όλη την ηθική του ικμάδα, στην ανακαίνιση της ελληνικής παιδείας. Είδε το φως της ζωής στην Χοταχόβα Πρεμετής το 1792. Ακολούθησε ιατρικές σπουδές και το 1822 κατέφυγε στην Ρουμανία, όπου και αναγορεύτηκε σε κορυφαίο κοινωνικοοικονομικό παράγοντα. Εξελέγη βουλευτής Ρουμανίας και το 1860 ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο του Υπουργού Εξωτερικών της Ρουμανίας, για να γίνει και προσωρινός πρωθυπουργός. Η διαμονή του Αρσάκη στην Ρουμανία και η δυσθεώρητη πολιτική και οικονομική του αναγνώριση, δεν του αποσβένουν ποτέ όμως τον πόθο και την αγάπη για την Ελλάδα. Προς αυτή την κατεύθυνση ζητά από φίλους του, να του υποδείξουν τρόπους, που θα μπορούσε να βοηθήσει την ανασυγκρότη-ση της πατρίδας. Και στην πρόταση που του απηύθυναν, αποδέχεται να αναλάβει την φιλεκπαιδευτική εταιρεία και αμέσως προβαίνει στην ανέγερση του Αρσάκειου Μεγάρου.
Για την μεγάλη αυτή εθνική του συμβολή η φιλεκπαιδευτική απαντώντας ευχαριστήρια σε επιστολή του, του γράφει στις 30 Οκτωβρίου του 1850 «συγχαίρομεν ημάς, φιλογενέστατε Άνερ, δια την γενναίαν ταύτην και όντος αθανάτον πράξιν σας. Η ένδοξος Ήπειρος η εναβρυομένη μέχρι τούδε δικαίως δια τα περιφανή ονόματα των Μεγάλων της όλης Πατρίδος ευεργετών, των Ζωσιμάδων, Καπλανών, Ριζάρων και λοιπών, θέλει ουχ ήττον εναβρύνεσθαι και δια το ημέτερον όνομα, εις γεννεαί γεννεών ευλογούμενον». Αλλά δεν θα μπορούσε να φύγει από την σφαίρα της ευεργεσίας του Αρσάκη και η ιδιαίτερη πατρίδα του η Χοταχόβα Πρεμετής. Απευθυνόμενος προς την φιλεκπαιδευτική εταιρεία στις 14-2-1872 γράφει «Η κοινότητα Χοταχόβας ημάς έχει να γνωρίσει από τούδε πληρεξούσιους και ανεξάρτητους επιστάτες και κηδεμόνας αυτού του καταστήματος [……] αποθνήσκων ήσυχος πεποιθώς εις την ην μοι δίδεται εν τη επιστολή διαβεβαίωσιν, ότι θέλει εκπεραιωθεί αι ευχαί και επιθυμίαι ημών και ότι το μικρόν χωρίον Χοταχόβα, θέλει κατασταθή μιαν ημέραν μουσιοτροφείον». Πάραυτα ο ηθικά ευγενής αυτός στόχος του μεγαλευεργέτη για την πολιτισμική πρόοδο και αναγέννηση του ταπεινού χωριού του, Χοταχόβα, δεν ευοδώθηκε από τους παράγοντες της φιλεκπαιδευτικής και της ελληνικής πολιτείας !!! Το παρόν κείμενό έχει δημοσιευθεί σε εφημερίδες και περιοδικά.
www.panosavramopoulos.blogspot.gr